Εισήγηση του υπουργού ΑνΥπ Κωστή Χατζηδάκη στη Συν/ξη Τύπου για την παρουσίαση του Σχεδίου Νόμου για τις δημόσιες υπεραστικές οδικές μεταφορές επιβατών..!

Κυρίες και Κύριοι,

Όπως γνωρίζετε, ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, με βάση τα στοχοδιαγράμματα και τα χρονοδιαγράμματα του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών
, Μεταφορών & Δικτύων είχαμε ανακοινώσει πως προωθείται ένα νέο σύστημα για τις υπεραστικές οδικές μεταφορές.

Δηλαδή, οι αλλαγές αφορούν στο έργο που σήμερα προσφέρεται από τα ΚΤΕΛ, τις ανώνυμες εταιρίες ΚΤΕΛ, και -σε κάποιες περιοχές- μεμονωμένους αυτοκινητιστές.

Επισημαίνω πως δεν μιλούμε επομένως, για τις γραμμές που υπάρχουν στις αστικές περιοχές ή για γραμμές που γενικώς, χαρακτηρίζονται ως «αστικές».

Σήμερα, λοιπόν,  είμαστε σε θέση λόγω της προετοιμασίας που έχει γίνει, να σας παρουσιάσουμε τους βασικούς άξονες της πολιτικής μας, ύστερα και από τις συζητήσεις που έγιναν με φορείς και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση που συνιστά διεθνή δέσμευση της χώρας και είχε συμφωνηθεί με την Τρόικα, από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, πριν από δύο χρόνια περίπου.

Το κοινοτικό δίκαιο -συγκεκριμένα ο Κανονισμός 1370/2007- προβλέπει μια μεταβατική περίοδο μέχρι και το 2019.

Ωστόσο, όπως έχουμε ανακοινώσει, πρόθεσή μας, είναι οι βασικές διαδικασίες να εκκινήσουν από τώρα, για να έχουμε αποτελέσματα συντομότερα.

Διότι πρέπει να γίνει η αναγκαία προετοιμασία στο νομοθετικό-κανονιστικό πλαίσιο, σε επίπεδο μελετών και φυσικά, στη διεξαγωγή των σχετικών διαγωνισμών.

Χωρίς φυσικά να υπάρξει «κενό» στο συγκοινωνιακό έργο.

Ο Κανονισμός, άλλωστε, προβλέπει πως για κάθε περίπτωση διαγωνισμού ή απευθείας ανάθεσης,οι όροι θα γνωστοποιηθούν τουλάχιστον έναν χρόνο πριν, προκειμένου να προετοιμαστούν εγκαίρως όλοι οι φορείς, για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού.

Θέλω να σημειώσω πως το κείμενο του νομοσχεδίου που σήμερα παρουσιάζουμε, δεν είναι καταληκτικό και είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο με όλους τους ενδιαφερομένους.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα σημείο αναφοράς, μια βάση διαλόγου.

Η διαβούλευση θα γίνει με όλες τις εγγυήσεις που προβλέπονται, για να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Παράλληλα, όμως, είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε, χωρίς καθυστερήσεις.

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να σας παρουσιάσω τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος:

• ·Πρώτον, εισάγουμε   στοιχεία ευρύτερης οικονομικής ελευθερίας στις υπεραστικές οδικές μεταφορές.

Θα επιτρέπεται πλέον οι φορείς να επιλέγουν ελεύθερα την εταιρική μορφή οργάνωσης των σχετικών επιχειρήσεων, με την πρόθεση να δημιουργηθούν οικονομικώς βιώσιμα εταιρικά σχήματα, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς.

Ακόμη, απλοποιούμε τις διαδικασίες και καθιστούμε ευκολότερες τη μεταβίβαση οχήματος, αλλάκαι την απόκτηση αδείας οχήματος, για την εκτέλεση επιβατικών μεταφορών.

Και προβλέπεται σε κάποιον βαθμό η δυνατότητα σε όποιον θέλει και μπορεί, να δουλέψει , ευχερέστερα απ” ότι σήμερα.

Για παράδειγμα, σε κάποιες περιπτώσεις, θα μπορεί κανείς ακόμη και να προτείνει και να λειτουργεί πάνω σε νέες γραμμές , υπό τον όρο πως δεν ανταγωνίζεται αθέμιτα τους άλλους φορείς.

Επιπλέον, καταργείται ο καθορισμός των τιμών από το Κράτος, με την τρέχουσα έννοια.

Θα γίνεται μονάχα καθορισμός των  ανωτάτων ορίων χρέωσης επιβατών ανά χιλιόμετρο, ώστε να υπάρξει εξορθολογισμός και ταυτόχρονα, προστασία του καταναλωτή.

Παράλληλα, οι ανάδοχοι θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν καλύτερες τιμές στους επιβάτες, με την ελεύθερη τιμολογιακή πολιτική εκπτώσεων  π.χ. προπώληση, «έξυπνα εισιτήρια», ηλεκτρονικές αγορές εισιτηρίων κ.λπ.

• ·Δεύτερον, εξασφαλίζουμε πως οι απομακρυσμένες περιοχές  θα εξακολουθήσουν να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο όπως σήμερα.

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος σε αυτό: οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των ορεινών , των  νησιωτικών και άλλων περιοχών, θα έχουν τακτική και απρόσκοπτη πρόσβαση στη συγκοινωνία.

Είναι βασική μας δέσμευση και υπάρχει ειδική μέριμνα για τις περιπτώσεις αυτές, όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

• ·Τρίτον, διασφαλίζουμε την ποιότητα των υπηρεσιών.

Οφείλουμε να παραδεχθούμε πως το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρεται σήμερα είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιητικό.

Στόχος μας είναι με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, να διατηρήσουμε το ίδιο τουλάχιστον επίπεδο ποιότητας , από πλευράς εξυπηρέτησης επιβατών, ακριβούς τήρησης των δρομολογίων, ασφάλειας κλπ.

• ·Τέταρτον, ρυθμίζουμε τις σχέσεις του κράτους με τους φορείς του συγκοινωνιακού έργου, με διαφάνεια, χωρίς να αυξάνουμε το κόστος για το φορολογούμενο.

Βασική μας αρχή, και αυτό θέλω να το τονίσω είναι πως το Κράτος δεν θα δίνει περισσότερα χρήματα, απ” όσα δίνει τώρα.

Οι δε επιδοτήσεις θα γίνονται με πολύ αυστηρά, ορθολογικά κριτήρια, διορθώνοντας και κάποιες στρεβλώσεις.

Για παράδειγμα: με τις νέες ρυθμίσεις, καταργείται στην ουσία, η αποκαλούμενη  «εσωτερική επιδότηση».

Δηλαδή, η καθιερωμένη σήμερα πρακτική όπου οι επιβάτες κάποιων γραμμών πλήρωναν ακριβότερο εισιτήριο για να χρηματοδοτηθεί έτσι η λειτουργία άλλων γραμμών (άγονων περιοχών κλπ).

Εκτός απ” το γεγονός πως το Κράτος δεν θα δίνει περισσότερα χρήματα απ” ότι σήμερα, όσα καταβάλλονται θα δίνονται πλέον με απόλυτη διαφάνεια.

Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία αυτής της αλλαγής:

οι κανόνες θα είναι σαφείς, ενιαίοι και ενταγμένοι στο σύγχρονο πλαίσιο.

Και οι διαδικασίες που αφορούν τις αναθέσεις, το επιμέρους κανονιστικό πλαίσιο, την εποπτεία του συγκοινωνιακού έργου, θα είναι υπό διαρκή έλεγχο.

• ·Πέμπτον, δεν αλλάζουμε  τις συνήθειες των επιβατών.

Αυτό σημαίνει πως θα αποφύγουμε αλλαγές που θα δημιουργήσουν προβλήματα στην καθημερινότητα και τον τρόπο εξυπηρέτησης που έχουν συνηθίσει οι επιβάτες.

Και βεβαίως δεν επηρεάζεται δυσμενώς καμία κατηγορία πολιτών που σήμερα κινείται με ατέλεια ή μειωμένο εισιτήριο π.χ. μαθητές, ΑΜΕΑ κλπ.

Αυτά, λοιπόν, είναι τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος.

Και έρχομαι τώρα στο πώς αυτοί θα επιτευχθούν, σύμφωνα με τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου που σήμερα φέρνουμε προς διαβούλευση.

Πρώτος άξονάς μας είναι η οργάνωση του δικτύου των υπεραστικών επιβατικών γραμμών.

Προβλέπονται τρεις κατηγορίες γραμμών:

α) οι Γραμμές Αποκλειστικού Έργου, δηλαδή εκείνες όπου ο Ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου στις συγκεκριμένες γραμμές χωρίς ανταγωνισμό.

β) οι Άγονες Γραμμές, δηλαδή εκείνες για τις οποίες ο Ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου και ταυτόχρονα -λόγω μικρού οικονομικού ενδιαφέροντος- και επιδότηση (αποζημίωση) και

γ) οι Γραμμές Ελεύθερης Επιλογής

Για να επιτύχουμε οικονομική βιωσιμότητα,

Α. Στην πρώτη κατηγορία, ο Ανάδοχος αναλαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα να εκτελεί το έργο, χωρίς ανταγωνισμό,  σε όλες τις υπεραστικές γραμμές μιας γεωγραφικής ενότητας που αποτελούν ένα δίκτυο γραμμών, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού. Επιλέγεται ο ανάδοχος με τη συμφερότερη προσφορά.

Β.   Στη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή όπου το οικονομικό ενδιαφέρον είναι πιο μειωμένο, προβλέπεται για τον Ανάδοχο και αποκλειστικό δικαίωμα και αποζημίωση (επιδότηση) ταυτόχρονα ,με διαφανή κριτήρια, επίσης κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού.

Αυτή η κατηγορία προσιδιάζει, θα λέγαμε, στα πρότυπα της αεροπλοΐας.

Εδώ εμπίπτουν και πολλές νησιωτικές περιοχές, όπου και σήμερα υφίστανται ειδικές προβλέψεις, λόγω των ιδιομορφιών των τοπικών δήμων.

Σημειώνω πάντως, πως ειδικώς σε περιοχές  όπως οι νησιωτικές -όπου υπάρχει μικρής έκτασης έργο- θα εμπίπτει και η δυνατότητα, να μπορούν οι αρχές να αναλάβουν οι ίδιες το έργο ή να το αναθέτουν σε τρίτους, κατόπιν πρόσκλησης ενδιαφέροντος.

Εδώ προβλέπονται μία σειρά από ρυθμίσεις για την εξασφάλιση της διαφάνειας στη διαδικασία.

Συνοψίζοντας, στις δύο κατηγορίες που προαναφέρθηκαν -αποκλειστικό δικαίωμα, αποκλειστικό δικαίωμα και επιδότηση -  οι Ανάδοχοι θα αναλαμβάνουν το έργο, με συμβάσεις διάρκειας μέχρι δέκα ετών με δυνατότητα παράτασης ,υπό τους όρους που προβλέπονται στον Κανονισμό 1370/2007.

Και τέλος, υπάρχει η τρίτη κατηγορία, δηλαδή οι Γραμμές Ελεύθερης Επιλογής.

Πρόκειται για γραμμές μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος, όπου οποιοσδήποτε τηρεί τις προϋποθέσεις, θα μπορεί να εκτελεί δρομολόγια ή να προτείνει και να εκτελεί νέα δρομολόγια, αρκεί να μην προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό στις λοιπές γραμμές.

Έτσι, λοιπόν και με βάση τους γενικούς κανόνες, το Δημόσιο θα καθορίζει:

• ·τις γραμμές για τις οποίες χορηγείται το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης
• ·τις γραμμές του δικτύου όπου εκτός από το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης θα δίδεται και επιδότηση.
• ·το ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο των ελαχίστων δημοσίων υπηρεσιών που υποχρεούται να προσφέρει ο Ανάδοχος και
• ·την ανώτατη επιτρεπτή χρέωση των επιβατών ανά χιλιόμετρο διαδρομής.

Αυτός είναι ο βασικός σχεδιασμός μας για το δίκτυο.

Ο δεύτερος άξονάς μας, αφορά τις υποδομές των υπεραστικών επιβατικών μεταφορών.

Με τη συνεργασία των ιδιοκτητών τους, οι σταθμοί των υπεραστικών λεωφορείων,εντάσσονται στο σύστημα των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών και διασφαλίζεται η πρόσβαση των μεταφορέων σε αυτούς,  έναντι καταβολής φυσικά, τέλους χρήσεως της υποδομής.

Τρίτος άξονας του νομοσχεδίου είναι η Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών

Αναβαθμίζουμε την -ήδη υπάρχουσα- Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων σε Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών.

Δηλαδή, εκτός από τις αρμοδιότητες που ήδη έχει σήμερα  αποκτά και όλες τις αρμοδιότητεςπου αφορούν τις δημόσιες  υπεραστικές μεταφορές επιβατών.

Προκειμένου να ανταποκριθεί στο ρόλο της, ενισχύεται με ειδικευμένο προσωπικό, κυρίως συγκοινωνιολόγους, οικονομολόγους και άλλους, που θα μεταταγούν ή αποσπαστούν από άλλες υπηρεσίες.

Η Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών θα  έχει αρμοδιότητες ,όπως:

• ·Με βάση τις προτάσεις των Περιφερειών της χώρας -που έχουν ιδία αντίληψη- και σε συνδυασμό με τεκμηριωμένες συγκοινωνιακές και οικονομικές μελέτες, καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών επιβατών.

• ·Αποφασίζει την χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή και επιδότησης.

• ·Ορίζει τους γενικούς κανόνες διενέργειας των διαγωνισμών, το περιεχόμενο των τευχών διακήρυξης (όπου περιγράφεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο υπεραστικών μεταφορών επιβατών)

• ·Θέτει τους γενικούς όρους των συμβάσεων με τους Αναδόχους και παρακολουθεί και εποπτεύει την εκτέλεση τους

• ·Μετά από την αναγκαία τεκμηρίωση, καθορίζει το ανώτατο όριο χρέωσης των επιβατών και το ύψος της εκάστοτε επιδότησης από το Δημόσιο

• ·Χορηγεί τις άδειες των γραμμών «ελεύθερης επιλογής» και καθορίζει τους όρους λειτουργίας τους

• ·Καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τις απευθείας αναθέσεις υπεραστικών μεταφορών επιβατών καθώς και τους βασικούς όρους των σχετικών συμβάσεων

Στόχος μας είναι η Αρχή να καταστεί λειτουργική μέσα στο καλοκαίρι .

Ώστε να είναι σε θέση αργότερα, να δημοσιεύσει όλα τα αναγκαία στοιχεία για τους διαγωνισμούς.

Έπειτα και σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ.2 του  Κανονισμού 1302/2007, θα μεσολαβήσει διάστημα ενός έτους -κατ” ελάχιστον- προκειμένου όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς να προετοιμαστούν κατάλληλα, ώστε να λάβουν μέρους στους διαγωνισμούς.

Κυρίες και Κύριοι,

Αυτές είναι , λοιπόν, οι βασικές διατάξεις που περιλαμβάνονται στο προς διαβούλευση νομοσχέδιο.

Φυσικά, πρόκειται για ένα θέμα το οποίο έχει πάρα πολλά παράπλευρα ζητήματα.

Στόχος είναι αυτή η αλλαγή να γίνει με ομαλό τρόπο και για τους επιβάτες, αλλά και για τους παρόχους και τους εργαζόμενους, που σε -μεγάλο βαθμό- θα εξακολουθήσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

Θα υπάρξει επομένως ειδική πρόνοια για τα ζητήματα που σχετίζονται με τη μεταβατική περίοδο.

Δεν θα αιφνιδιαστεί κανείς. Θα υπάρξουν  δίκαιες και ισορροπημένες ρυθμίσεις.

Είμαστε ανοιχτοί -όπως προείπα- στο διάλογο  και μετά θα ακολουθήσει η κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.

Σκοπός μας είναι αυτό το πλαίσιο που δίνουμε σήμερα σε διαβούλευση,  να είναι πλήρες, λειτουργικό και αποτελεσματικό.

Έτσι, λοιπόν, τηρούμε τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει και προωθούμε όλες τις απαιτούμενες αλλαγές.

Αυτά που παρουσιάζουμε σήμερα είναι ένα βήμα μπροστά.

Ωστόσο, σύμφωνα και με τις οδηγίες του Πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, θα είμαστε σε επαφή με όλους τους ενδιαφερομένους, έτσι ώστε η τελική λύση να λαμβάνει υπόψη όλες τις ιδιαιτερότητες και να είναι απολύτως λειτουργική.

Σας ευχαριστώ.

Δείτε το Σχέδιο Νόμου εδώ

Δείτε το απομαγνητοφωνημένο κείμενο ολόκληρης της Συν/ξης Τύπου, με τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, εδώ

ΠΗΓΗ