Χάρρυ Κλυνν: Η Αριστερά με τον ΣΥΡΙΖΑ εμπνέει ελπίδα περισσότερο από κάθε άλλη φορά

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

Από τον Βασίλη Τριανταφυλλίδη του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου μέχρι τον Χάρρυ Κλυνν των επιθεωρησιακών σκηνών και της stand up comedy, ο σπουδαίος καλλιτέχνης έχει διανύσει μακρά πορεία,
διατυπώνοντας στη σκηνή λόγο καυστικό και καινοτόμες προτάσεις για την τέχνη του. Χρησιμοποίησε το όχημα της σάτιρας προκειμένου να καυτηριάσει και να προειδοποιήσει. Οι στερεοτυπικοί χαρακτήρες του, ο Τραμπάκουλας, ο Χαράλαμπος και η Κούλα, αναδείχθηκαν σε πρώτης τάξεως εργαλεία για την ανατομία μιας ολόκληρης κοινωνίας, μιας πολιτικής νοοτροπίας, ενός εγκλήματος. Αυτού που συντελείται στις μέρες μας στη χώρα, το οποίο ο ίδιος δεν σταματά στιγμή να καταγγέλλει είτε πάνω στη σκηνή ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου, είτε διά της μοναχικής οδού του Διαδικτύου.

"Τη σάτιρα την έχουμε καταγεγραμμένη στο DNA μας εμείς οι Πόντιοι. Είναι αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας μας... Ήταν ένα όπλο για να ξορκίζουμε τους «καλικάντζαρους» της απάτης και της εκμετάλλευσης που μας περιτριγύριζαν και μας περιτριγυρίζουν ακόμα... Δεν χαριζόμαστε σε κανέναν, ούτε στον εαυτό μας", λέει ο Χάρρυ Κλυνν και δεν χαρίζεται σε κανέναν. Κατακεραυνώνει τους κυβερνώντες, τους "Κουίσλιγκ της συγκυβέρνησης των δωσίλογων", όπως τους χαρακτηρίζει, κατακεραυνώνει όμως και τους "πολλούς επαναστάτες του καναπέ και των social media", αποκαλεί τον Σαμαρά ως τον "μεγαλύτερο πολιτικό απατεώνα μετά τον ΓΑΠ", διαγνώνει ότι "ένας φόβος αγκαλιάζει όλη τη χώρα και πυρπολεί και το τελευταίο καταφύγιο ελευθερίας" και προειδοποιεί ότι "χανόμαστε, δίνοντας στους δολοφόνους μας τα όπλα που θα μας εκτελέσουν". Ωστόσο διαπιστώνει ότι "η Αριστερά σήμερα εμπνέει ελπίδα πιο πολύ από κάθε άλλη φορά... Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε μέσα σε ένα χρόνο να κάνει το μεγάλο άλμα. Ποτέ δεν είχε ξανασυμβεί αυτό". Και επιμένει σε όλους τους τόνους να καλεί σε "Εξέγερση, όχι εξαθλίωση".

* Tι οφείλει να κάνει σήμερα ο σατιρικός καλλιτέχνης, o καλλιτέχνης και ο διανοούμενος;

Eκείνο που κατά το περιεχόμενο διαφοροποιεί το κωμικό είναι η σάτιρα και το κάνει να υπερβαίνει το υπάρχον, που συμβατικά το δέχονται όλοι, ως κάτι το μη ανατρέψιμο. Γι' αυτό το κωμικό, μέσω της σάτιρας, διεισδύει βαθύτατα στην ανθρώπινη φύση και στα ανθρώπινα πράγματα, φθάνοντας έως τον κρόκο του αυγού, ενώ με το μάτι της αίσθησης του χιούμορ θα δούμε μόνο το περίβλημα, χωρίς να ξέρουμε τι κρύβει μέσα του.

Γι' αυτό ακριβώς και το χιούμορ δεν είναι τέχνη, αφού δεν έχει κανέναν σκοπό κι εξαφανίζεται μαζί με την αίσθηση της στιγμής. Eίναι για το κωμικό, όπως η μπογιά για τη ζωγραφική, μια πρώτη ύλη. Σε καμιά σατιρική κωμωδία δεν επιλέγονται ευχάριστα θέματα, ή, εάν έχουν επιλεγεί, κοιτάζονται από τη δυσάρεστη πλευρά τους. Αντιθέτως, το χιούμορ κατ' εξοχήν επιλέγει ευχάριστα θέματα. Όταν, λοιπόν, ένας δημιουργός κατορθώνει με τα δυσάρεστα πράγματα να τέρπει, αυτό σημαίνει ότι έχει βάλει στο έργο του πολύ τέχνη, είναι τέχνη. Έτσι θα έλεγα ότι το χιούμορ είναι ένας νεοκώδικας που δημιουργήθηκε για να επιπεδοποιήσει τις αντιδράσεις που προκαλεί η σάτιρα. Kαι δεν είναι τυχαίο ότι προωθήθηκε και τείνει να γίνει, αν δεν έχει γίνει, το κυρίαρχο «ήθος» μέσα από τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τα έντυπα του θεάματος. Aναγκαστικά πάμε σε μια κοινωνική και πνευματική πάλη, όπου η σάτιρα είναι το όπλο των ποιητών, των διανοούμενων και των μη ενσωματωμένων, που στρέφεται κατά της εξουσίας και των κακών κειμένων. Aπό την άλλη, έχουμε το χιούμορ, που είναι ένα εργαστηριακό εφεύρημα, με στόχο την επιπεδοποίηση της παγκόσμιας αντίδρασης. Tο ιδανικό του είναι να γελάει κανείς περισσότερο και να αντιδρά λιγότερο.

* Πού οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, η παρακμή της επιθεώρησης σήμερα; Τις προηγούμενες δεκαετίες κατόρθωσε να αρθρώσει βαθιά κοινωνική κριτική ή εξάντλησε την κριτική της στην περιρρέουσα κάθε φορά πολιτική ατμόσφαιρα;

Kατά τη γνώμη του Iωάννη Kακριδή, αν ένας Aθηναίος του 5ου αιώνα ξαναζούσε σήμερα, μόνο αν πήγαινε στην επιθεώρηση θα έβρισκε κάτι που να μοιάζει με την αρχαία αττική κωμωδία και όχι σ' αυτό που ονομάζουμε εμείς σήμερα κωμωδία. Kαι βέβαια αυτό είναι σωστό, αφού η δομή της σύγχρονης κωμωδίας στηρίζεται στη γραμμή Eυριπίδη - Nέα Kωμωδία, με Mένανδρο και Φιλήμονα - Λατίνοι, με Tερέντιο και Πλαύτο - Σαίξπηρ - Mολιέρο - Όσκαρ Oυάιλντ και Mπέρναρ Σω - Γαλλικό Bουλβάρ - σημερινή κωμωδία, όπου το κωμικό έχει υποστεί μια γενναία απονεύρωση κάθε διονυσιακού στοιχείου, για να καταστεί τις περισσότερες φορές ένα αδιαφόρως ανώδυνο γλωσσικό συμβάν.

H επιθεώρηση μοιάζει γιατί έχει την κοινωνική και κάποτε την πολιτική σάτιρα, και είναι στον δυτικό πολιτισμό ένα λαϊκότερο είδος απ' ό,τι η κωμωδία, που είναι από καταβολής είδος λόγιο, όπως όλο το θέατρο, αφού αυτή η ανακάλυψη των Eλλήνων διαδόθηκε στη Δύση από τη λόγια παράδοση. Eπιπλέον έχει μια χαλαρή σπονδυλωτή δομή, που σου δίνει την εντύπωση του δεύτερου μέρους της αρχαίας αττικής κωμωδίας. Έχει, επίσης, καμιά φορά την αισχρολογία, τη χοντροκοπιά και τη χυδαιότητα. Aκόμη έχει ενδιαφέρον το τραγούδι, που κλείνει κάθε νούμερο, που θυμίζει την έξοδο της αρχαίας κωμωδίας.

Ασχολήθηκα με την επιθεώρηση και αισθάνομαι ιδιαίτερα υπερήφανος που της έδωσα το σατιρικό μέγεθος που όφειλα να της δώσω... Όσο γίνεται πιο κοντά στο διονυσιακό πνεύμα... Δυστυχώς, όμως, ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη... Όταν φτάσαμε στο σημείο η επιθεώρηση να «φασουλοποιηθεί», φυσικό ήταν να οδηγηθεί το πολύπαθος είδος σε πλήρη παρακμή και ανυποληψία...

Σήμερα που ο άνθρωπος, όπως λέει η Xάνα Άρεντ, κατασκευάζει χαλύβδινα όστρακα για να χωθεί μέσα τους, παραλογιζόμενος ασφαλώς στο όνομα του εργαλειακού λόγου του Kαρτέσιου, ο οποίος και θα αναφωνήσει πανευτυχής ότι επιτέλους απαλλαχθήκαμε από την τυραννία της ποιότητας του ελληνικού λόγου, κι όπου σε λίγο η φαντασία του Aσίμοφ γι' αυτόν τον πλανήτη - πρωτεύουσα της γαλαξιακής αυτοκρατορίας, καλυμμένο εξ ολοκλήρου από χάλυβα, θα πραγματοποιηθεί στον πλανήτη Γη, ο άνθρωπος έχει περισσότερο ανάγκη από την «ύβριν» της αρχαίας αττικής κωμωδίας κι από τη λυτρωτική δύναμη του γέλιου.

* Είστε ο πρώτος διδάξας του stand up comedy. Θεωρείτε ότι είναι η επιθεώρηση της εποχής μας;

Άμεση είναι η σχέση του stand up comedy με τη θεατρική πράξη και κυρίως με την αττική κωμωδία και το αριστοφανικό πνεύμα. Επειδή στον χώρο του θεάματος και της μαζικής βιομηχανικής κουλτούρας, χωρίς καμία αμφιβολία, επικρατεί σήμερα η αμερικανική άποψη σε όλον τον κόσμο, έχοντας κυριαρχία μέσα από την τυποποίηση, αναγκαστικά, αν θέλει κανείς να μιλήσει για το σήμερα, πρέπει να πάει στις αμερικανικές σχολές κωμωδίας. Στην Aμερική μπορούμε να διακρίνουμε δύο είδη του κωμικού: Tο πρώτο είναι το αγοραίο και το δεύτερο του έντεχνου κωμικού λόγου. O κωμικός κώδικας που ισχύει σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με αυτόν που ίσχυε πριν από 50 χρόνια. Tότε, όταν πίστευαν ακόμη στο αμερικανικό όνειρο, βρέθηκε το χιούμορ ως κατάφαση σ' αυτό το ιδανικό. Aργότερα, όταν ανακάλυψαν τη δυσάρεστη πλευρά του αμερικανικού ονείρου, ή μάλλον την απραγματοποίητη πλευρά του, το χιούμορ έγινε σάτιρα. Κι έτσι γεννήθηκε το «θέατρο των φτωχών» stand up comedy, όπως μετονομάστηκε.

Oι εκφραστές της νέας αμερικανικής κωμικής σχολής, επειδή ήταν διανοούμενοι και καλλιεργημένοι, επέλεξαν τον σύντομο και ταχύ λόγο της επικοινωνίας και χρησιμοποίησαν όλα τα εργαλεία της σάτιρας από το δασκαλίστικο ύφος μέχρι τη χοντροκοπιά και τη πιο βαριά βωμολοχία, σε μια κοινωνία, ας το σημειώσουμε, που δεν έπαψε ποτέ να είναι εξαιρετικά συντηρητική και πουριτανική.

Πέρα απ' όλα τ' άλλα, η αξία τους διαφαίνεται και από τον τρόπο εκφοράς της υποκριτικής τους αντίληψης, που χαρακτηρίζει το υψηλότατο ταλέντο τους και ολοκληρώνει την τέχνη της σάτιράς τους. Έφτασαν δηλαδή στο σημείο ο κωμικός να σκοτώνει τον ταύρο, αλλά με περισσότερη δεξιοτεχνία απ' ό,τι τον σκοτώνει ο ταυρομάχος, χωρίς όμως αυτό να υποδηλώνεται από τα εκφραστικά τους μέσα. Σ' αυτούς τους κωμικούς καλλιτέχνες υπάρχει μέτρο λόγου και υποκριτικού ταλέντου. Mε αυτόν τον τρόπο, φτάσαμε στις δύο αμερικανικές σχολές, του καλού ονείρου, που εκπροσωπεί το χιούμορ, και του κακού ονείρου, ή του εφιάλτη, που εκπροσωπεί η σάτιρα.

* Παραπέμπετε συχνά στη ρήση του Σαίξπηρ: "Όσοι υποφέρουν δεν έχουν άλλη παρηγοριά απ' την ελπίδα". Υπάρχει ελπίς σήμερα;

Αν με διαβάζετε στο Διαδίκτυο θα έχετε δει το σλόγκαν που αναπαράγω όποτε μου δίνεται η ευκαιρία... Πολύ συχνά, δηλαδή: «Εξέγερση, όχι εξαθλίωση». Συνολικά, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2008-2012, ο όγκος της ελληνικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά 25% περίπου. Η μείωση αυτή, μεταφρασμένη σε στοιχεία, είναι χειρότερη από εκείνη της Μεγάλης Ύφεσης των ΗΠΑ το 1929. Φέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, το ΑΕΠ της χώρας αναμένεται να μειωθεί κατά 4,5% επιπλέον.

Και φυσικά, τα μέτρα λιτότητας δεν έχουν αγγίξει τους τραπεζίτες και τους εφοπλιστές (η Ελλάδα είναι ο τρίτος σε μέγεθος φορολογικός παράδεισος εφοπλιστών στον κόσμο). Το κύριο βάρος των «μεταρρυθμίσεων», που είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών, την επιβολή φόρων και τα ανεξέλεγκτα επίπεδα ανεργίας, έχει πέσει στους ώμους των φτωχότερων στρωμάτων του πληθυσμού. Τον Απρίλιο του 2013 η ανεργία στην Ελλάδα έφτασε το 27,2%. Η τύχη 4,65 εκατομμυρίων πολιτών κρύβεται πίσω από αυτό το νούμερο. Σε 450.000 ελληνικές οικογένειες δεν υπάρχει ούτε ένας εργαζόμενος. Από 2,6 εκατομμύρια πολίτες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα, 900.000 απολύθηκαν μόνο το 2009. Μεταξύ των νέων από 15 έως 24, το ποσοστό ανεργίας είναι 60%, αν και σύμφωνα με τους ειδικούς το ποσοστό αυτό δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Τα επιδόματα ανεργίας έχουν κοπεί, με αποτέλεσμα σήμερα να τα εισπράττουν μόνο 225.000 άνεργοι. Έως το 2015 η ευρωτρόικα απαιτεί τις απολύσεις ακόμη 150.000 εργαζομένων στον δημόσιο τομέα.

Από το 2009 μέχρι σήμερα έχουν γίνει περίπου 8.000 απεργίες στην Ελλάδα, αρκετές από τις οποίες ήταν γενικές απεργίες. Σήμερα, η κατάσταση είναι τέτοια ώστε να βρίσκεται η χώρα στα πρόθυρα μιας κοινωνικής έκρηξης... Είναι απλώς θέμα χρόνου το πότε θα συμβεί.

* Η Αριστερά σήμερα εμπνέει ελπίδα;

Πιο πολύ από κάθε άλλη φορά... Ένας μικρός συνασπισμός αριστερών ομάδων και τάσεων, ο ΣΥΡΙΖΑ, κατάφερε μέσα σε ένα χρόνο να κάνει το μεγάλο άλμα και από το μίζερο 4% να φτάσει στο 30%! Ποτέ δεν είχε ξανασυμβεί αυτό... Εξάλλου μόνο η Αριστερά θα μπορούσε να είναι σύγχρονη και αριστερή ταυτόχρονα. Εάν είχε κατορθώσει κάτι τέτοιο η Δεξιά, θα ήταν και αυτή Αριστερά... Λίγη προσοχή χρειάζεται, πολύ λίγη, για να καταρρεύσει εντελώς το νεοφιλελεύθερο έκτρωμα που μετέτρεψε τη χώρα μας σε αποικία χρέους...

* Έχετε δηλώσει ότι μας κυβερνούν νενέκοι και Τσολάκογλου, ότι η Ν.Δ. είναι ένα ακροδεξιό κόμμα, εξακολουθείτε να το πιστεύετε;

Ζούμε στην εποχή του ψεύδους και της πολιτικής απάτης. Οι «υποτιθέμενοι» ηγέτες των δύο πρώην μεγάλων κομμάτων που «υποτίθεται» ότι κυβερνάνε τη χώρα και επιδιώκουν να τη βγάλουν από τη μεγάλη κρίση, είναι εκείνοι που δημιούργησαν την κρίση, εκείνοι που κατάκλεψαν τον πλούτο του ελληνικού λαού, εκείνοι που βύθισαν τη χώρα και τους Έλληνες στην απεχθέστερη οικονομική και ηθική εξαθλίωση που γνώρισε ποτέ ελεύθερη ευρωπαϊκή χώρα σε καιρό ειρήνης...

Κι ενώ η χώρα βυθίζεται, οι Κουίσλιγκ της συγκυβέρνησης των δωσίλογων, με τη συνηγορία των βοθροκάναλων και των παπαγάλων τους, προσπαθούν με το ψέμα να παραπλανήσουν τον ελληνικό λαό για να μείνουν γαντζωμένοι στην εξουσία, γνωρίζοντας πάρα πολύ καλά ότι μακριά από αυτήν το τέλος τους θα είναι άδοξο και τραγικό.

Ο Σαμαράς, ο μεγαλύτερος πολιτικός απατεώνας μετά τον ΓΑΠ, είχε και έχει το θράσος να παίζει ανίερα πολιτικά παιχνίδια με τη μοίρα ενός ρημαγμένου λαού και να μιλάει ξεδιάντροπα για «success story» και «Greecovery», τη στιγμή που όλα σχεδόν μας οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. Αργοσβήνουμε και είναι οδυνηρό, σαπίζουμε...

Ο κόσμος τα έχει χαμένα, δεν ξέρει με ποιον τρόπο να αντισταθεί. Με τα δυο πόδια στον γκρεμό και με τα χέρια γαντζωμένος στο παρελθόν που τον εξευτέλισε ως κοινωνικό ον και συνεχίζει να τον ξευτελίζει με τούρκικα σίριαλ, ξεβράκωτα πουτανάκια, με shopping therapy και αστακοπόλεμο, με κοκαΐνες και τεχνητούς παραδείσους, με δωσίλογους κυβερνήτες που άρον-άρον επιδιώκουν να κλείσουν το κεφάλαιο Ελλάδα μια και καλή... Και με πολλούς, πάρα πολλούς επαναστάτες του καναπέ και των social media!

Και ένας ακαθόριστος φόβος να αγκαλιάζει όλη τη χώρα απ' άκρη σ' άκρη... Ένας φόβος που πυρπολεί και το τελευταίο καταφύγιο Ελευθερίας... Χανόμαστε, δίνοντας στους δολοφόνους τα όπλα που θα μας εκτελέσουν!

* Πριν από 28 χρόνια στη «Διαγώνιο», στην παράστασή σας «Αλλαγή και πάσης Ελλάδος», λέγατε: «Σε είκοσι-τριάντα χρόνια από σήμερα, Ανδρέας Παπανδρέου μπορεί να μην υπάρχει. Θα υπάρχει, όμως, μια Ελλάδα πτωχευμένη κι ένας λαός στα όρια της οικονομικής και της ηθικής εξαθλίωσης». Τι προβλέπετε για το μέλλον, κύριε Κλυνν;

Χωρίς τη διαγραφή του χρέους κατά 50%-60%, την αλλαγή του πολιτειακού, την επιστροφή των κλεμμένων, την παραδειγματική τιμωρία εκείνων που καταχράστηκαν δημόσιο χρήμα, την παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο με την κατηγορία της έσχατης προδοσίας των Παπανδρέου, Παπακωνσταντίνου, Καρατζαφέρη, Μπακογιάννη, Παπαδήμου, Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη και τη στέρηση εφ' όρου ζωής των πολιτικών δικαιωμάτων σε όσους και όσες ψήφισαν τα Μνημόνια... η Ελλάδα ως χώρα και οι Έλληνες ως λαός είναι χαμένη υπόθεση...

* Και με τη Χρυσή Αυγή τι βλέπετε, πώς ακούτε τα σενάρια για "τυχόν συνεργασία" με τη Νέα Δημοκρατία;

Είναι μια απέλπιδα προσπάθεια να παραμείνει ζωντανό το αντιδραστικό και αντιλαϊκό πρόσωπο της πολιτικής. Ο ελληνικός λαός όμως και ευφυής είναι και πείρα έχει. Μόλις ξεπεράσει το προγραμματισμένο σοκ που του επέβαλαν οι τοκογλύφοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η παγκοσμιοποίηση, θα αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Δηλαδή θα ξαναστείλει στο περιθώριο της πολιτικής όλα τα μορφώματα που εμφανίστηκαν και προγραμματίστηκαν για να αλλοιώσουν τη θέλησή του.

Πηγή: http://www.avgi.gr