Η σχέση μισθών και ανεργίας και το παράδειγμα των ταξί..!

Του Σωτήρη Γεωργανά*

​​Οι οδηγοί ταξί έχουν ένα κοινό με μεγάλο μέρος των νέων εργαζομένων στην Ελλάδα και με την ηγεσία της Δημοκρατικής Αριστεράς: φαίνεται να
αγνοούν έναν από τους νόμους με την καθολικότερη ισχύ στην οικονομική επιστήμη.

Μια από τις χαρακτηριστικότερες εικόνες της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι οι ουρές ταξί που περιμένουν με τις ώρες για πελάτη, ειδικά τη νύχτα. Η ειρωνεία του ζητήματος είναι ότι οι ουρές δεν υπάρχουν λόγω έλλειψης ανθρώπων που θέλουν να μετακινηθούν. Aκόμα και σε μέρη όπως το Γκάζι, με πλήθος ανθρώπων να κυκλοφορούν, τα ταξί μένουν άεργα. Ο λόγος είναι προφανής, όταν όλοι οι Ελληνες πιέζονται οικονομικά, το να δώσεις 15 ευρώ για μια μικρή διαδρομή με το ταξί ακούγεται παρανοϊκό.

Αυτό που φαίνεται να μην καταλαβαίνουν τα συνδικάτα των ταξί είναι ότι οι υψηλές ταρίφες που κατάφεραν να αποσπάσουν ως λάφυρο από σειρά αδύναμων, μυωπικών και δειλών ελληνικών κυβερνήσεων δεν είναι πάντα ωφέλιμες, ακόμα και αν τους νοιάζει το στενό συμφέρον της συντεχνίας τους και μόνο. Οπως ξέρει κάθε επιχειρηματίας, ακόμα και αν έχεις μονοπώλιο σε ένα προϊόν, δεν μπορείς να θέτεις την τιμή στο άπειρο. Οσο πιο υψηλό τίμημα ζητάς από τους πελάτες, τόσο πιο απίθανο είναι να αγοράσουν το προϊόν σου. Αυτός είναι ο γνωστός νόμος της ζήτησης και ισχύει για σχεδόν κάθε προϊόν στον πλανήτη. Τώρα, δεδομένου ότι δεν μπορείς να υποχρεώνεις τον πελάτη να αγοράζει το προϊόν σου με το ζόρι, έχεις μπροστά σου το κλασικό δίλημμα: υψηλές τιμές και χαμηλή ζήτηση ή χαμηλές τιμές με υψηλή ζήτηση.

Ανάλογα τις συνθήκες, πόσο εύκολα επηρεάζεται η ζήτηση από τις τιμές κτλ, βρίσκει η κάθε επιχείρηση το σημείο που τη βολεύει περισσότερο, τυπικά σε κάποιο μέσο επίπεδο μεταξύ της μέγιστης τιμής, που θα έκανε τη ζήτηση να εξαφανιστεί, και της μηδενικής.

Οι οικονομολόγοι τυπικά θεωρούν ότι οι επιχειρηματίες ξέρουν ποιο είναι το βέλτιστο γι’ αυτούς σημείο τιμών, αυτό που μεγιστοποιεί το όφελός τους, και πασχίζουν να το φτάσουν. Φοβάμαι ότι σε ασταθή περιβάλλοντα αυτό δεν ισχύει καθόλου όμως. Πολλές επιχειρήσεις βρίσκουν το βέλτιστο σημείο απλά ψάχνοντας στην τύχη, με trial and error που λένε. Οταν οι συνθήκες αλλάζουν, οι λύσεις του παρελθόντος δεν λειτουργούν και η αναζήτηση της νέας βέλτιστης τιμής παίρνει δυστυχώς πολύ καιρό, για επιχειρήσεις και πελάτες.

Σήμερα οι οδηγοί ταξί απλά δεν έχουν καταλάβει ότι η τρομακτική πτώση της ζήτησης που βλέπουν μπροστά τους σημαίνει ότι πρέπει άμεσα να ρίξουν τις ταρίφες τους. Χαρακτηριστική ιστορία ανεκδοτολογικά, το ταξί που πήρα πρόσφατα από το αεροδρόμιο στις 4 το πρωί. Aπό ένα σχεδόν γεμάτο αεροπλάνο σχεδόν κανείς δεν πήρε ταξί, όλοι φαίνεται έβαλαν συγγενείς τους να έρθουν τέτοια άρα να τους παραλάβουν ή κάποιοι λίγοι πήραν το (επίσης ακριβό) λεωφορείο. Ρώτησα τον οδηγό μου πόση ώρα περίμενε και μου είπε 9 ώρες!! 9 ώρες για μια διαδρομή που του απέφερε κάπου 35 ευρώ έσοδα, δηλαδή καθαρά έσοδα πιθανώς κάτω από 30 ευρώ! Χωρίς να μπορώ να είμαι σίγουρος (ελλείψει στοιχείων), πιθανολογώ ότι αν διαπραγματευόμασταν ελεύθερα την τιμή μιας τέτοιας μακριάς διαδρομής (όπως γίνεται π.χ. στο Λονδίνο) η τιμή θα έπεφτε στα ας πούμε 15-20 ευρώ, αλλά οι διαδρομές θα αυξάνονταν τόσο που όλοι θα έβγαιναν κερδισμένοι, ταξί και επιβάτες.

Ισχυρίζομαι ότι παρόμοια λάθη με τους οδηγούς ταξί κάνει μια ολόκληρη τάξη εργαζομένων στην Ελλάδα σήμερα, κυρίως νέων. Η αγορά εργασίας είναι μια αγορά σαν όλες τις άλλες. Η ζήτηση για το προϊόν σε αυτήν την αγορά, προφανώς εξαρτάται από την τιμή. Οταν η τιμή είναι υψηλή, τότε η ζήτηση για εργαζόμενους πέφτει.

Είναι κοινός τόπος να προσθέσω ότι η τιμή της εργασίας εξαρτάται κυρίως από τους μισθούς. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, γιατί δεν είναι κοινός τόπος το συμπέρασμα ότι το κυριότερο εργαλείο βραχυπρόθεσμα για μείωση της ανεργίας είναι οι μισθοί! Αν όντως μας νοιάζει το γεγονός ότι η ανεργία στη χώρα μας χτυπάει ασύλληπτα ρεκόρ, ότι 1 στους 2 νέους που αναζητεί εργασία απλά δεν βρίσκει, δεν οφείλουμε να κάνουμε κάτι για να βελτιωθεί η κατάσταση;

Φυσικά κατανοώ ότι για αρκετούς εργαζόμενους οι σχετικά υψηλοί μισθοί είναι ελκυστικοί και είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν το σχετικό τίμημα, που είναι ο αυξημένος κίνδυνος απόλυσης/μη εύρεσης εργασίας για κάποιο διάστημα. Αλλά αδυνατώ να πιστέψω ότι η χρυσή τομή είναι εκεί που είμαστε σήμερα. Οπως δεν μπορώ να πιστέψω ότι είναι καλό για τα ταξί να κάθονται 9 ώρες στο αεροδρόμιο περιμένοντας τον ένα πελάτη που διατίθεται να πληρώσει κάτι παραπάνω, έτσι είναι αδύνατο να πιστέψω ότι τόσοι νέοι Ελληνες πραγματικά θέλουν να μένουν άνεργοι για χρόνια, με αντάλλαγμα έναν λίγο υψηλότερο μισθό όταν τελικά βρουν δουλειά.

Και τελικά αδυνατώ να πιστέψω ότι η Δημοκρατική Αριστερά θέτει την προώθηση της δυσκαμψίας των μισθών ως βασικό ζήτημα για συμμετοχή της σε κυβέρνηση. Εκτός αν δεν ενδιαφέρεται για τους άνεργους, κάτι που θα έπρεπε να δηλώσει ανοιχτά.

ΥΓ. Ενα ενδιαφέρον ερώτημα είναι βέβαια κατά πόσο φταίνε οι ίδιοι οι εργαζόμενοι για την ακαμψία των μισθών ή σκληροπυρηνικά συνδικάτα και παλαιολιθικοί κομματάνθρωποι. Σύμφωνα με έρευνα στην Ημερησία, το 55% των εργαζομένων θα δεχόταν μείωση μισθού για να αποτραπεί μείωση προσωπικού.

* Ο κ. Σωτήρης Γεωργανάς διδάσκει Βιομηχανική Οργάνωση και Θεωρία Παιγνίου στο University of London – Royal Holloway.


http://news.kathimerini.gr